Sakız Ağacı

Sakız ağacı

Sakız Ağacı
Bilimsel sınıflandırma
Alem: Plantae (Bitkiler)
Şube: Magnoliophyta (Kapalı tohumlular)
Sınıf: Magnoliopsida (İki çenekliler)
Takım: Sapindales
Familya: Anacardiaceae (Sakız ağacıgiller)
Cins: Pistacia
Tür: P.lentiscus
Binominal adı: Pistacia lentiscus

L.Sakız ağacı (Pistacia lentiscus), sakız ağacıgiller familyasından bir ağaç türüdür.
Akdeniz bölgesinin doğal bitkisidir. Türkiye’de Batı ve Güney Anadolu’da ve Sakız Adası’nda yetişir.

Morfolojisi
Nisan-Mayıs ayları arasında, yeşilimsi renkte çiçekler açar. 1-3 m yüksekliğinde, sık dallı, çalı görünüşündedir ve kışın yapraklarını dökmez. Gövdeleri dik ve silindir biçiminde olup, sağlamdır. Kabukları esmer renkli ve reçine kanalları ihtiva eder. Meyveleri ufak, yuvarlak ve kırmızımsı siyah renklidir.

Kullanımı
Bitkinin dal ve gövdesinin yaralı yerlerinden akan reçinenin pıhtılaşmasıyla “mastix” adı verilen sakız elde edilir. Toplanan bu usare 2-4 haftada katılaşır. İlk başlarda donuk yeşil renkte olan reçine, daha sonraları soluk sarı renkli, kolaylıkla kırılabilen parça ve damlalar haline gelir. Özel bir kokusu ve tadı vardır. Eter ve etanolde çözünür. Sakız içinde uçucu yağ, mastisik asit, mastisin ve acı maddeler bulunmaktadır. Eskiden balgam söktürücü olarak kullanılmıştır. Diş etlerini kuvvetlendirmek ve ağız kokusunu gidermek için kullanılır. Sanayide yapıştırıcı, cila olarak ve parfümeride kullanılır. Tatlılara, özellikle muhallebi, sütlaç gibi sütlü tatlılara katılır. Sakız, yiyeceklere güzel bir tat ve koku verir. Ayrıca güveç ve ekmek hamuruna çeşni katmak için de kullanılır. Ayrıca Yunanistan’da mastika adıyla bilinen rakı sakızdan yapılmaktadır. Ülkemizde Sakız ağaçları ile ayrıntılı bilgiyi Çeşme Tarım İlçe Müdürlüğü’nden edinmek mümkündür.

Bunu da oku :  Tarımda güneş enerjisi

Sakız ağacı
Sakız ağacı (Pistacia lentiscus), sakız ağacıgiller familyasından bir ağaç türü. Akdeniz bölgesinin doğal bitkisidir. Türkiye’de Batı ve Güney Anadolu’da ve Sakız Adası’nda yetişir.

Sağlık etkileri
Sakızın çiğnenmesi Helicobacter pylori’e karşı etkili olduğu, ve bu bakterinin neden olduğu ülser, yani mide kanamasına ve mide kanseri tehlikesine karşı faydalı olduğu, Huwez F.U., Thirlwell D., Mastic Gum kills Helicobacter pylori, New-England Journal of Medicine, 339: 1946, Dec. 24, 1998, dergisinde ileri sürülmüştür.

Sakız ağacı, Akdeniz ikliminin her yerinde yetişiyor, Çeşme’de toprak nerde kazılırsa kazılsın sakız kokar. Ürün veren ağaç ise, sadece ve sadece Alaçatı / Çiftlikköy / Çeşme ve Sakız adasının Çeşme’ye bakan tarafındaki özel kırmızı toprakta yaşıyor. Sakız adası en zengin Yunan adalarından biri. Sakız rakısı, sakız likörü Çeşmeli balıkçılarda kaçak olarak var, enfes) ve sakız diş macunu üretiyorlar. Dalyan’daki balıkçılarda yemek sonrası kahveyle çok uyumlu. İngilizce adı Mastic Tree olarak geçiyor. Yunanca adi Mastika. Tekel bir ara sakız likörünü üretmeyi denemişti, ama beceremedi.

Şu anda Çeşme’nin meşhur (!) damla sakızlı dondurmasının sakızı, Yunanistan’dan ithal ediliyor. Sakız ağaçları yaprak dökmez, Akdeniz iklimine herkesin bahçesindeki palmiyeden daha dayanıklıdır. Lütfen, Çeşme’de evi olanlar, ve Çeşmeli olanlar, ağaç dikecekseniz, bir tane de sakız ağacı dikin. Bundan 70 yıl önce bütün Çeşme Sakız ağaçlarıyla doluymuş. Kesip yerine tütün dikmişiz.

Bunu da oku :  Telli terbiye sistemleri

Sakız Ağacı ve Çeşme (Yeni Asır Soner Yüksel)
Sakız Ağacı 6000 bin yıl önce Çeşme’de varmış. Zeytin ve makiliklerin arasında yaşamış, sonra özel olarak yetiştirmeye başlamışlar o günlerin Çeşmelileri…

Sakız Ağacı, Çeşme-Alaçatı ve Çiftlikköy’de yıllarca yetiştirilmiş. Mayıs ayında gövdesini dikine hafif çizerek sıvının akmasını sağlar. Akan bu sıvı, 2-4 haftada sertleşirmiş. Özel bir kokusu, soluk sarı rengi, kırılabilen parça ve damla şeklindeki sakız elde edilirmiş.

Öksürük, ülser, tansiyon düşürücü, şeker, siroz hastalıklarının ilaçlarında hammadde ve yardımcı madde olarak yıllarca kullanılmış, günümüzde de kullanılıyor.

GELİR KAYNAĞI
Bugün Çeşme’de Sakız Ağacı koruma altına alınmış belli başlı yerlerde seyirlik olarak bulunmaktadır.
Çeşme’nin karşısındaki Sakız Adası’nın (Chios) batısında binlerce Sakız Ağacı yetiştirilmiş, ada halkına büyük gelir kaynağı olmuştur.

Dünya sakız ticareti, yalnız Yunanistan’ın tekelindedir. 1939 yılında çıkarılan özel bir kanunla sakız üreticileri bir kooperatif çatısı altında toplanmış, işleme ve pazarlamasını yalnız bu kuruluş yapmaktadır. Böylece rekabetin önü kesilmiştir. Sakız Adası’nın (Chios) sakızdan geliri 30 milyar dolardır.

Çeşme’de 1993 yılından beri Sakız Ağacı’nın geliştirilmesi için Valilik, Kaymakamlık ve Ege Orman ve Araştırma Grubu çalışma yapmaktadır. Nedense bir adım ileri gidilememiştir. Bölgedeki jeolojik yapı Sakız Ağacı yetiştirmeye son derece elverişlidir. İklim ise bu bitki için nimettir.

Bunu da oku :  Ekim Nöbeti (Münavebe)

Çeşme’de 16 bin nüfus yaşamaktadır. Bu nüfusun büyük bir kısmı, halen çiftçilik yapmaktadır. Bu çiftçilik, bahçecilik seviyesindedir. Kavun, domates, patlıcan, biber gibi aile ziraatı olarak devam etmekte. Çiftlikköy ve Alaçatı’da yılda 50-60 ton anason ekimi yapılmaktadır.

Çeşme’nin limonu ve kokulu mandalina yok edilmiş yerine kooperatif evleri yapılmıştır.
Sakız Ağacı, yaz ve kış yemyeşil 4-5 metre kadar uzayabilen geniş yayılımlı ve dallar ağaç gençken kırmızı, ileri yaşlarda dikkat çekici gri rengi almakta, görüntü olarak bir tabiat harikasıdır. Çiftlikköy’den domuz çukuru diye anılan 3-4 km’lik yolun sağ ve solunda makilik görünümünde bir çok sakız bitkisi görmek mümkündür.

Çeşme Belediyesi’ne ait 4 dönümlük bir alana 4 yıl önce 160 sakız fidanı ekilmiş ve etrafı tel örgü ile koruma altına alınmıştır.

Bu bitkiden elde edilen sakızdan; muhtelif içki, sabun, diş macunu ve tatlı yapılmaktadır. Yunanistan; sakız rakısı, sakız likörü ve sakız reçeli üreterek Sakız Adası’nı dünyaya tanıttı.

Click to rate this post!
[Total: 1 Average: 5]
(Visited 10 times, 1 visits today)

Related posts

Leave a Comment